Interferenties

Journalisten en politici moeten zo snel mogelijk dit bericht lezen.

Taal kan precies zijn: “De vergadering begint morgen, vrijdag 8 februari, om 14.00 in zaal B4”. Precieze communicatie kan zijn doel voorbijschieten: “Lieve schat, ik ben verliefd op een ander en ik ga je verlaten”. Voor een soepel sociaal verkeer kunnen vage bewoordingen goed van pas komen.

Vage toezeggingen

Heel anders wordt het als toezeggingen gedaan in vage bewoordingen. Als je, zoals ik, veertig jaar heb verkeerd met universitaire bestuurders weet je dat op toezeggingen gedaan door die functionarissen maar die niet op papier staan, de term van de vermaarde PvdA politicus Jaap Burger (1904-1986) van toepassing is: “Scheten in een netje”.

Politiek is de wereld van het compromis. De wereld van de vage toezeggingen. Daar is niets op tegen als ze ook worden geinterpreteerd voor wat ze zijn: vage toezeggingen. Maar een politicus hoort niet graag het verwijt dat hij/zij vaag is. Vaagheid houdt de mogelijkheid in van draaien. En het imago van het zijn van een draaier vertaalt zich in slechte verkiezingsuitslagen.

Schijn van precisie bedriegt

De politiek heeft het antwoord gevonden op deze problematiek. Zij bedient zich letterlijk dagelijks vele malen van een type uitdrukking die precisie uitstraalt en in realiteit vaagheid optimaliseert. Het gaat om de uitdrukking “Zo x mogelijk” met x een woord als snel of spoedig. Premier Rutte gebruikt deze vage toezeggingen werkelijk dagelijks. En ook Minister Dijselbloem bedient zich graag van deze holle toezeggingen.

Voorbeelden

Zo spoedig mogelijk
Zo snel mogelijk
Zo hard mogelijk
Zo streng mogelijk
Zo diepgaand mogelijk
Zo eerlijk mogelijk
Zo sociaal mogelijk
Zo goedkoop mogelijk
Zo onafhankelijk mogelijk
Zo hoog mogelijk
Zo laag mogelijk
Zo optimaal mogelijk
Zo veel mogelijk
Zo weinig mogelijk
Zo duidelijk mogelijk
Zo exact mogelijk
Zo vaak mogelijk

Slappe journalisten

U herkent ze allemaal. Dit zijn recente uitspraken van politici, die – ik blijf het zoveel mogelijk herhalen – dagelijks worden gebruikt. Als iemand tegen mij zegt “Zo snel mogelijk”, dan antwoord ik altijd dat dat betekent dat het dan blijkbaar met de snelheid van het licht zal gaan, ongeveer 300 duizend kilometer per seconde.

Het verbaast mij altijd maar weer dat zelfs kritische journalisten een antwoord van het type “Zo x mogelijk” als bevredigend ervaren en nalaten om door te vragen. Idem dito voor politici van de oppositie. Ik denk dat wat betreft de parlementaire pers er een stilzwijgende afspraak bestaat met de de politiek. Na een paar kritische vragen van de journalist besluit de politicus met “Zo goed mogelijk …” en de journalist weet dat hij nu verwacht wordt te zwijgen.

Het beste antwoord

Ik geef journalisten en politici hier het beste antwoord op twee recente vage toezeggingen. Als u een toezegging krijgt van het type “Zo x mogelijk”, dan moet u daar geen genoegen meenemen. U wordt belazerd. Dus altijd doorvragen. Een paar voorbeelden:

Zo snel mogelijk
De tegenvraag moet dan zijn: “Zo snel mogelijk is een vage toezegging. Kan de Minister aan deze toezegging een termijn verbinden? Bijvoorbeeld binnen een week?” Dat vindt de Minister heel vervelend. Zijn antwoord zal zijn: “Ik kan me nog niet vastleggen op een termijn”. Waarna de journalist dan hardop concludeert: “Dat is dus niet zo snel mogelijk”.

Zo veel mogelijk
“Wij zullen de gehandicapten zo veel mogelijk ontzien”. Een dergelijke toezegging is immoreel vaag en in deze tijd dagelijks te horen. Daarop is het gepaste antwoord: “Wat goed dat u toezegt dat de gehandicapten geen enkele korting zullen krijgen opgelegd”. Dit zal de de politicus in verlegenheid brengen.

Oproep

Ik roep kritische journalisten en kritische politici op om nooit meer genoegen te nemen met de dooddoeners van het type “Zo x mogelijk”. In naam van de duidelijk. In naam van de democratie.